In Noord-Nederland worden mensen altijd een beetje onrustig als er weer gepraat wordt over kernenergie en kernafval. Niet zo vreemd, want sinds de jaren '70 zijn de zoutkoepels in Noord-Nederland de meest voor de hand liggende locatie voor de uiteindelijk opslag van al het kernafval. Dat Groningen de ‘beste’ kandidaat is, wordt het liefst niet meer hardop gezegd; ‘pas in 2100 gaan we over locaties praten’, maar iedereen beseft dat nog steeds. Die geschiedenis poets je niet weg door er niet over te praten. Vandaag begint de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur een discussietraject over kernenergie en nieuwe kerncentrales (op verzoek van ministerie van EZK) en publiceert de website ‘houd Groningen overeind’ een kritische reactie op de opzet van het traject. Er is ook een voorbeeld-inspraakreactie.
Categoriearchief: Zoutkoepels
40 jaar geleden: demonstratie Gasselte; opslag zoutkoepels nog steeds actueel
Zondag 2 juni is het 40 jaar geleden dat in het Drentse Gasselte massaal werd geprotesteerd tegen de opslag van kernafval in ondergrondse zoutkoepels. De opslagplannen werden toen uitgesteld, maar nooit afgesteld. Wil van Bleisem heeft samen met Herman Damveld onlangs een film gemaakt over Gasselte in 1979 en de nog steeds actuele discussie over kernafval en zoutkoepels. Lees verder
Ternaard: opslag radioactief afval? Nee bedankt!
Burgemeester en wethouders van Dongeradeel, één van de genoemde mogelijke locaties voor de eindberging van kernafval, vinden dat de zoutkoepel onder Ternaard niet geschikt is voor de opslag van kernafval of CO₂ en zullen zich daar ook actief tegen verzetten. Dat blijkt uit de antwoorden van het college in een spoeddebat naar aanleiding van een publicatie op de site van de Waddenvereniging. Lees verder
“Maatschappelijk traject onontbeerlijk voor eindberging kernafval”
"Naast onderzoek naar de technische eisen en mogelijkheden van geologische berging in Nederland, is een maatschappelijk traject onontbeerlijk om te komen tot een door de samenleving gedragen keuze voor eindberging." Dat stelt staatssecretaris Van Veldhoven in reactie op een aantal rapporten over allerlei aspecten van eindopslag van kernafval. Maar de conclusie is ook dat het ingewikkeld is om maatschappelijke betrokkenheid te genereren over de eindberging van kernafval die pas over 100 jaar plaats moet vinden. Vorig jaar is Jan Paul van Soest gevraagd om als kwartiermaker een “verkenning uit te voeren naar de samenstelling, inrichting en agenda" van een in te stellen "klankbordgroep eindberging". Hij kwam gisteren met zijn advies. Lees verder
Zoutkoepel Gasselte ongeschikt voor opslag kernafval
De zoutkoepel in het Drentse Gasselte is ongeschikt voor de berging van radioactief afval. Dat is een belangrijke conclusie die Herman Damveld trekt in zijn op 11 juni verschenen boek “Kernafval in zout. Plannen 40 jaar oud”. In dit boek – een uitgave van de stichting Laka -geeft Damveld een overzicht van alle kwesties die zich hebben afgespeeld rond de opslag van kernafval. Volgens recente en nog niet gepubliceerde gegevens van TNO is de zoutkoepel Gasselte relatief klein, smal en spits. Ook heeft deze zoutkoepel een beperkte omvang en is het onbekend hoe diep de koepel ligt; het kan 400, maar ook 800 meter zijn. “Daaruit concludeer ik dat de zoutkoepel Gasselte niet geschikt is voor de aanleg van een opslagmijn voor kernafval. Deze zoutkoepel, die 40 jaar boven aan de lijst van de regering heeft gestaan en daardoor het centrum van acties en demonstraties was, valt af.” Lees verder
Kernafval in zout. Plannen 40 jaar oud
Herman Damveld
Kernafval in zout. Plannen 40 jaar oud
Uitgave van de stichting Laka met medewerking van Co2ntramine, Groningen, 11 juni 2016
Inhoud
In juni 1976 kondigde de Nederlandse regering de plannen aan voor berging van radioactief afval in zoutkoepels in Noord-Nederland. In de jaren daarop was dit een veelvuldig besproken thema dat mede de aanleiding was tot de Brede Maatschappelijke Discussie over (kern)energie. De regering nam toen geen besluit over de eindberging, maar de zoutkoepels bleven wel telkens in beeld. Begin 2016 publiceerde de regering het Nationaal Programma radioactief afval met het voorstel om het daadwerkelijke begin van de eindberging zo’n 100 jaar uit te stellen. Een belangrijk argument hiervoor is dat er veel te weinig geld opzij is gelegd om welke definitieve opslag dan ook te kunnen betalen.
Uit dit Nationaal Programma zou men kunnen concluderen dat er deze eeuw verder niets gaat gebeuren. Dat is niet helemaal het geval. De regering stelt namelijk nog in 2016 een zogeheten klankbordgroep in die advies moet uitbrengen voor een besluit in 2025 over de mogelijke opslagplaatsen voor kernafval. Het gaat dan om “potentieel geschikte zoekgebieden voor berging van radioactief afval die gereserveerd kunnen worden.” Daarmee komt de discussie over de vraag aan welke eisen die locaties moeten voldoen weer op tafel, een discussie die in de jaren 70 en 80 in Nederland al gevoerd is. De ervaring uit bijvoorbeeld Duitsland leert dat het jaren duurt voor er maatschappelijke overeenstemming is over die eisen. Om in 2025 een besluit te nemen zal snel begonnen moeten worden met de keuze van locaties. De discussie over opslag in zoutkoepels of kleilagen gaat hiermee weer op gang komen.
Omdat het in 2016 precies 40 jaar geleden is dat die discussie begon, deze publicatie. De inzet is om de geschiedenis samenvattend en zo begrijpelijk mogelijk te beschrijven, waarbij we de relevante bronnen zullen aangeven. We kiezen voor een gedrukte versie en zullen daarnaast uitgebreide teksten digitaal beschikbaar stellen. Lees verder
Kernafvalvat ontploft door kattenbakvulling
Door 26 kilo kattenbakvulling in een vat met kernafval is dit vat in februari 2014 ontploft. Dat heeft het Amerikaanse ministerie van Energie de vorige week meegedeeld. Het gaat om radioactief afval in de opslagmijn Waste Isolation Pilot Plant (WIPP) in New Mexico.
Kattenbakvulling absorbeert vocht en neutraliseert nitraatzouten in kernafval. Het vulmateriaal van het merk sWheatScoop is gemaakt van tarweproducten die een exotherme reactie geven met nitraatzouten, waarbij gassen ontstaan. De warmte en de gevormde gassen verhoogden de druk in het vat zodat het deksel eraf knalde en er onder meer plutonium vrijkwam in de buitenlucht. Lees verder
Zoutkoepels als ondergronds berglandschap
In 1976 noemde de regering vijf zoutkoepels die in aanmerking zouden komen voor ondergrondse opslag van kernafval: Gasselte, Schoonloo, Pieterburen, Onstwedde en Anloo. In 1987 verscheen het Tweede Tussenrapport van OPLA (Commissie OPslag te LAnd), waarin 34 zoutkoepels en zoutlagen worden genoemd. In een bijlage bij het OPLA-rapport uit september 1993 worden nog maar zeven zoutkoepels genoemd die aan de eisen voldoen. Volgens de plannen uit 2001 van de door de regering ingestelde Commissie Opberging Radioactief Afval (CORA) wordt het kernafval op ongeveer 800 meter diepte opgeborgen, met rondom een zoutlaag van zeker 200 meter dikte. Aan deze eisen voldoen in ieder geval negen zoutkoepels: Ternaard, Zuidwending, Pieterburen, Onstwedde, Winschoten, Schoonloo en Gasselte gevolgd door de minder zekere zoutkoepels Hooghalen en Anloo. Omdat in twee daarvan (Zuidwending en Winschoten) al opslag plaatsvindt, blijven er zeven over.
Maar wat weten we van die zoutkoepels? Op basis van recent gepubliceerd onderzoek van TNO, heeft Herman Damveld in samenwerking met Laka hierover een brochure samengesteld. Het resultaat is de brochure 'Zoutkoepels Noord-Nederland als ondergronds berglandschap' die hier te downloaden is.
Cramer: ‘Problemen Asse geen invloed op eindberging afval’
Minister Cramer heeft (mede namens de minister van EZ) in antwoord op vragen uit de Kamer (van 30 maart, naar aanleiding van problemen met ondergrondse opslag van kernafval in zoutlagen in het Duitse Asse) gezegd dat opslag in de diepe ondergrond een optie blijft en dat er een fundamenteel mijnbouwkundig verschil is tussen een speciaal gebouwde eindbergingsfaciliteit en een oude zoutproductiemijn zoals die in Asse. Uit onderzoek van NRG blijkt dat "de problemen in de Asse-mijn geen invloed hebben op de wetenschappelijke conclusies over de geschiktheid van steenzout als gastgesteente voor eindberging".
Maar, zegt Cramer letterlijk: "Na een periode van tenminste 100 jaar is zoveel radioactief materiaal opgespaard dat dit" (economische haalbaarheid, laka) "wel het geval is."
Wat nu? Chantage?? Betekent dit, dat we niet eens met kernenergie kunnen stoppen, zelfs als we dat willen, omdat anders de eindberging economisch onhaalbaar is?
Warmte bij kernafvalopslag schadelijk voor vaten
Als kernafval in een zoutkoepel wordt opgeslagen zal zout binnen een halve meter om een vat gedeeltelijk worden omgezet in natrium en chloor. Door de stijging van temperatuur door de straling gaan die stoffen weer samen tot zout. Dit is een exotherme reactie waarbij veel warmte vrijkomt die schadelijk kan zijn voor de wanden van de opslag-vaten. Dit blijkt uit een onderzoek van natuurkundige Anton V. Sugonyako waarop hij in Groningen promoveerde: "Nano-sized precipitated formations in irridiated NaCl"
Lees hier de (leesbare) samenvatting in het Nederlands.