KPMG heeft voor staatssecretaris Heijnen van IenW (CDA) een onderzoek gedaan naar de tarieven van kernafvalbeheerder COVRA. DIt naar aanleiding van de constatering van de ANVS dat Nederlandse ziekenhuizen de rekening gepresenteerd krijgen voor het kernafval van Urenco en kerncentrale Borssele. Toezichthouder ANVS wilde COVRA in 2019 hierom een dwangsom opleggen, maar kwam daar op terug omdat ze, na overleg met COVRA, meende dat het wettelijke kader niet concreet genoeg was om te kunnen handhaven.
KPMG legt de bal nu weer terug bij de ANVS, omdat het normaal is dat toezichthouders 'open normen' invullen. Verder constateert KPMG dat COVRA kernafval-rekeningen wel met een erg houtje touwtje excel-sheet vaststelt én dat er inderdaad nog steeds een risico is dat ziekenhuizen opdraaien voor andermans kernafval.
De staatssecretaris gaat erover in gesprek met zowel de ANVS als met de COVRA

Als u het werk van Laka ook belangrijk vind, kunt u donateur worden.
Alleen met uw steun kunnen wij ons werk blijven doen.

Begin 2019 had toezichthouder ANVS het voornemen om aan COVRA een dwangsom van €90.000 op te leggen omdat COVRA, volgens de ANVS, niet voldeed aan haar wettelijke plicht om de tarieven op een transparante wijze te vast te stellen. De ANVS had van 2016 tot 2019 geprobeerd te achterhalen of de tarieven van COVRA, behalve transparant, ook niet-discriminerend en objectief waren - de wettelijke vereisten. In 2020 zag de ANVS alsnog af van het opleggen van een dwangsom omdat handhaving niet meer 'opportuun'  zou zijn en adviseerde ze Van Veldhoven, een voorganger van Heijnen, "een regelgevend kader voor de financiering van de eindberging voor radioactief afval" te ontwikkelen.

KPMG heeft dit nu onderzocht, en komt tot het volgende advies:

Het is niet ongebruikelijk dat in de wet- en regelgeving wordt gewerkt met open normen en/of begrippen. Met open normen wordt bewust ruimte gelaten voor interpretatie vanuit de gedachte dat rigide wetgeving het praktische doel, het voorkomen van ongewenst gedrag en ongewenste uitkomsten, in de weg kan staan.
Met behulp van open normen kan effectief toezicht worden gehouden op veranderende (markt)omstandigheden. Hoewel de onder toezicht gestelde primair zelf invulling zal moeten geven aan de open normen, zal deze uiteraard gewicht moeten toekennen aan de uitleg van de toezichthouder.

Oftewel: de ANVS moet zich niet zo laten piepelen: Als ze goed onderbouwd tot het oordeel komt dat COVRA zich niet aan de wet houdt, dan kan ze gewoon optreden. Als COVRA het daar dan niet mee eens is, dan kunnen zij naar de rechter.

Alleen hoeft dat nu niet meer omdat Laka vorig jaar zelf de Raad van State heeft gevraagd de ANVS op te dragen te handhaven bij de COVRA.

Verder staan er nog wel een aantal andere interessante passages in het onderzoek van KPMG, dat slechts één COVRA-medewerker weet hoe het excel-sheet met het kostprijsmodel werkt én dat dat excelsheet ook nog eens foutgevoelig is.

Maar misschien wel zorgwekkender is dat KPMG bevestigt dat er inderdaad sprake is van "een risico op kruisfinanciering" -  wat betekent dat bijvoorbeeld het Erasmus-ziekenhuis in Rotterdam opdraait voor de kosten van eindopslag van het uranium van Urenco. KPMG heeft voor dit onderzoek alleen de precieze prijsafspraken niet ingezien, dus vast stellen kon ze niet. Wat overigens wel weer opmerkelijk is omdat de ANVS/Ernst & Young eerder wél alle prijsafspraken (p. 18) van COVRA heeft bestudeerd.

Stas Heijnen zal met zowel de ANVS als met de COVRA gaan overleggen over het opvolgen van de aanbevelingen van KPMG.