Eind september berichtten we dat het kabinet van plan is de Pettense Pallas-kernreactor te financieren uit de bezuiniging op vitamine D uit het basispakket. De SP, PvdA en de BBB hadden vragen over deze constructie. Deze vragen zijn vorige week door Minister Kuipers beantwoord. En wat blijkt: de constructie lijkt boterzacht: Vitamine D werd altijd vergoed door zorgverzekeraars. Dus de uitgespaarde €129 miljoen per jaar wordt ook bespaard door de zorgverzekeraars, en niet door het Rijk. Uit de toelichting van minister wordt niet duidelijk hoe hij toch meent over het geld van de bezuiniging op Vitamine D te kunnen beschikken om het over te maken naar Pallas.

Op Prinsjesdag maakte het Kabinet bekend van plan te zijn 1,29 miljard euro in Pallas te investeren. Dit bedrag is, volgens het Kabinet, de opbrengst van het schrappen van vitamine D uit het basispakket – € 129 miljoen euro per jaar tot en met 2032. Desgevraagd in Kamervragen licht de Minister van VWS de bezuiniging op vitamine D  als volgt toe:

Als gevolg van deze maatregel vallen de premie gefinancierde uitgaven, vallend onder het Uitgavenplafond Zorg (UPZ), € 129 miljoen per jaar lager uit tot en met 2032. Deze lagere uitgaven werken voor 50% door op de inkomensafhankelijke bijdrage en voor 50% op het nominale deel. Dat betekent dat zowel de totale opbrengsten van de inkomensafhankelijke bijdrage (IAB) als de totale opbrengsten van de nominale premie in 2023 ongeveer € 64,5 miljoen lager uitvallen. Dit komt overeen met een ongeveer 0,01% lager IAB-percentage en een ongeveer 4 euro per jaar lagere nominale premie.
Deze middelen zijn overgeboekt van het uitgavenplafond zorg (UPZ) naar het uitgavenplafond rijksbegroting. Het UPZ is daarmee met € 129 miljoen per jaar naar beneden bijgesteld en het Uitgavenplafond Rijksbegroting met € 129 miljoen per jaar naar boven bijgesteld.

Deze toelichting is onnavolgbaar. Het Zorginstituut heeft onderzocht dat de totale uitgaven aan verzekerde Vitamine D €129 miljoen per jaar waren. Dit betekent dat zorgverzekeraars per jaar 129 miljoen euro vergoedden voor vitamine D. De minister schrijft nu dat het schrappen van de vergoeding voor Vitamine D, per verzekerde, overeenkomt met ongeveer 4 euro per jaar lagere nominale premie en € 64,5 miljoen lagere opbrengst van de 1:1 aan de premie gekoppelde inkomensafhankelijke zorgbijdrage IAB. Nergens blijkt dat de minister verzekeraars heeft opgedragen de uitgespaarde 4 euro aan zorgpremie over te maken naar het Rijk.

Het zorginstituut adviseerde de uitgespaarde miljoenen in te zetten om de gezondheid dan wel sociaal economische status van de kwetsbare patiënten die tot 2023 vitamine D vergoed kregen, te verbeteren. Als de minister had besloten het geld hiervoor via verzekerde zorg te gebruiken, had dit gewoon gekund – want vergoed door de zorgverzekeraars. Er zou dan geen premie- of IAB-effect zijn geweest.

Het financieren van andere dan zorgverzekering gerelateerde zaken lijkt echter wel problematisch. Nu Vitamine D niet meer wordt vergoed, verzekerden zelf hun Vitamine D moeten kopen en de premie (daartoe?) met 4 euro en de IAB naar rato zijn gedrukt, staat de uitgespaarde 129 miljoen niet op de balans van het ministerie van VWS om naar eigen inzicht te besteden, aan, bijvoorbeeld de Pallas-reactor.

Met de €1,29 miljard van de bezuiniging op Vitamine D was Pallas er overigens nog niet: Het kabinet is nog op zoek naar €330 miljoen aan dekking. De schatting van de kosten voor de kernreactor nu liggen tussen de €1,7 en € 2,2 miljard. En we weten allemaal bij kernreactoren met de staat als enige aandeelhouder: dan is the sky the limit.

Op dit moment beoordeeld toezichthouder ANVS Pallas' aanvraag voor een kernenergiewetvergunning. Organisaties krijgen alleen een vergunning als hun financiën in orde zijn. Omdat de financiering van Pallas op basis van de bezuiniging op Vitamine D op drijfzand lijkt te zijn gebaseerd, neemt Laka dit mee in haar zienswijze.