In niet mis te verstane bewoording spreekt de CEO van ASML zich uit tegen het beleid om vast te houden aan de Pallas-kernreactor. Volgens Peter Wennink dupeert de Nederlandse overheid de belastingbetaler door Lighthouse, de in 2016 tot Nationaal Icoon uitgeroepen uitvinding van ASML, links te laten liggen. Hij spreekt over een ‘onvoorstelbare lobby’ van de kernindustrie: “We liepen tegen een muur op”. Er wordt volgens hem voor gekozen “de volgende generaties op te zadelen met zwaar radioactief afval. Dat had niet gehoeven." 

In het interview met Bits & Chips neemt topman Peter Wennink van ASML geen blad voor de mond. Hij zegt dat hij het onbegrijpelijk vindt dat de Nederlandse overheid hun methode om het meest gebruikte medische isotoop Molybdeen goedkoper en schoner te produceren terzijde heeft geschoven om er niets mee te doen.

De onder de vleugels van ASML in Eindhoven ontwikkelde Lighthouse-technologie - een technologie om met EUV-lasers medische isotopen goedkoper en milieuvriendelijker dan met een kernreactor te produceren- werd in 2016 nog tot Nationaal Icoon uitgeroepen. Ondanks toezeggingen, kwam er echter vanuit het ministerie van Economische Zaken, behalve dus een beeldje, géén steun. Terwijl het ministerie, samen met de de provincie Noord-Holland, wel €80 miljoen aan concurrent Pallas uitleende. In oktober 2018 werd uiteindelijk bekend dat Lighthouse een samenwerkingsverband aan is gegaan met het Belgische IRE.

Wennink stelt dat IRE, met 30% afname de grootste klant van NRG, de beoogde exploitant van Pallas, geen Molybdeen (Mo-99) van Pallas zal afnemen. "Ze steken achthonderd miljoen in een kernreactor, maar die is straks dertig procent van zijn omzet kwijt als IRE Mo-99 zelf gaat produceren. IRE is de grootste klant in Petten."
Officieel standpunt is nog steeds dat de Pallas privaat gefinancierd moet worden. Maar dat lijkt steeds minder realistisch: de business case staat al geruime tijd onder water. Wanneer Lighthouse de belangrijkste medische isotoop binnenkort goedkoper en milieuvriendelijker kan produceren -en dat ook nog eens eerder zal doen dan de Pallasreactor- zal IRE niet de enige afnemer zijn die Pallas verliest. Vorige week was nog in het nieuws dat NRG ook al rekent met het helemaal niet doorgaan van Pallas.

Maart vorig jaar berichtte Laka dat een groot gedeelte van de markt voor medische isotopen zal zijn weggevallen als Pallas na  2025 in bedrijf komt. Uit door Pallas geleverde cijfers concludeerde Laka namelijk dat tot 98,8% van de nucleair geneeskundige interventies zal worden gedaan zónder medische isotopen uit een kernreactor. Minister Wiebes bevestigde later die cijfers.

Het argument van Pallas en de Nederlandse overheid dat een reactor nodig is om ook andere medische isotopen te kunnen maken, gaat volgens de Wennink ook niet op. “Daar is een wereldmarkt voor. De Verenigde Staten hebben daar bijvoorbeeld niet eens hun eigen reactor voor, omdat ze elders kunnen inkopen." En, zegt hij zegt "het moet nog blijken of die [therapeutische] isotopen niet met Lighthouse kunnen worden gemaakt.”

'Kernlobby tegen innovatief Lighthouse'
Wennink heeft het over een “onvoorstelbare lobby” van de kernindustrie. “Daar konden we niks tegen doen. We liepen tegen een muur op”. Hij wijst op de ironie dat de nucleaire industrie zo goed wordt gehoord op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, dat die de regie voor het Nationaal Icoon overnam van Economische Zaken. “VWS kiest ervoor volgende generaties op te zadelen met zwaar radioactief afval. Dat had niet gehoeven.”