In 2006 verscheen het boek De angstreactor. Kalkar, kroniek van een eeuwige belofte, over een nieuw soort kernreactor die door West-Duitsland, België en Nederland gebouwd zou gaan worden en die haar eigen brandstof zou gaan 'kweken': de kweekreactor. Het boek is geschreven door onderzoeksjournalist Kees van den Bosch. Hij interviewde alle betrokkenen en kreeg de beschikking over geheime nota's en documenten, met als resultaat een spannend boek waarin veel actuele thema's aan de orde komen. De angstreactor werd in 2007 genomineerd voor De Loep, de Belgisch-Nederlandse prijs voor onderzoeksjournalistiek van de vereniging van onderzoeksjournalisten. Het boek is nu gratis als e-boek verkrijgbaar.
Het is de geschiedenis van de (toen) duurste fabriek ter wereld, verteld door de planners, de bouwers, de demonstranten en de politici. Spionage, de atoomstaat, plutoniumeconomie, terrorisme, de bom en een bijna oneindige energiebron: waarmee is de naam Kalkar eigenlijk niet verbonden? Het boek is ook nu nog relevant omdat het een goede inkijk geeft in de antikernenergie-beweging van de jaren 80 en het een goede geschiedenis van de introductie van kernenergie, van bom tot kweekreactor, is.
Tekst gaat door onder de video
Ongelukken in Harrisburg (1979), Tsjernobyl (1986) en Fukushima (2011) en almaar stijgende kosten, leken kernenergie in het Westen de nekslag te geven. Maar recent veranderde het politieke klimaat en lijken voorstanders de wind mee te hebben. Het doet soms denken aan een herhaling van de discussie die begin jaren zeventig begon. Toen besloot Nederland mee te doen met de bouw van een snelle kweekreactor in Kalkar. Het verzet tegen die kerncentrale was de opmaat voor een brede antikernenergiebeweging.
De angstreactor is een verhaal over dromen en idealen, dat begint in 1957 in het naoorlogse Duitsland in Karlsruhe en in 1995 eindigt in het pretpark van Kalkar: Kernwasser-Wunderland (nu gewoon Wunderland Kalkar).
Op 1 juli 2023 was het precies 50 jaar geleden dat de Kalkarheffing ingevoerd werd: op elke Nederlandse elektriciteitsrekening kwam een heffing van 3% voor de kosten van de bouw van de reactor. Het boek gaat er uitgebreid op in en ook daarom is het nog steeds interessant. De komende jaren zal duidelijk moeten worden welk financieringsmodel gebruikt gaat worden voor de nieuwe kerncentrales die deze regering wil bouwen.
Het boek is nu verkrijgbaar als e-boek. Gratis (maar een gift wordt op prijs gesteld). Het boek is hier te downloaden.
Dit is niet een reactie op Kees zijn boek, dat ik nog niet gelezen heb, maar op de podcast die Kees met Jaap Tielbeke maakte over de nieuwe ideologisch gemotiveerde opleving van kernenergie.
Ten eerste het probleem van het opslaan van radioactief afval is nog niet opgelost, zoals Jaap suggereert. Zowel Duitsland als Frankrijk worstelen met op diverse manieren met zowel verrijkt als gewoon kernafval. Opslaglocaties worden nog steeds gebouwd, maar het gaat te langzaam, zo langzaam dat er bottle-necks ontstaan die tot milieurampen kunne leiden. Over dit probleem was niet zo lang geleden een uitgebreide documentaire te zien op Arte.
Ten tweede mis ik de link met kernwapens. De overdadige aanwezigheid van kernenergie in Frankrijk heeft heel veel te maken met het feit dat het land beschikt over kernwapens. De verbanden zijn praktisch, technologisch en financieel.
Verder vind ik het erg vreemd dat de niet te voorziene zeespiegelstijging niet in de discussie betrokken wordt.
Wat alternatieven betreft: aardwarmte, getijjdenstroom of andere creatieve benadering van waterenergie zoals water binnen pompen in hoger gelegen meren en wee omhoog pompen op zonnenergie,waterkracht opvangen in rivieren.