In het recent verschenen boek Darwin meets Einstein, beschrijft oud-ECN-directeur Frans Saris, een bijna-meltdown eind 2001 in de HFR in Petten: Trying their luck the operators put the valve of the convection cooling in what they thought was the 'open' position. But then the lights came back on and the operators discovered they had actually closed the back-up convection cooling system. Had the power failure lasted longer it would have meant meltdown and a major disaster.
Lees hier onder andere over hoe Saris het beschrijft, wat er toen -niet- over geschreven werd, hoe de KFD het in het Storingsoverzicht 2001 beschreef, etc.
Uit Darwin meets Einstein, van Frans Saris, oud-directeur ECN, uitgekomen november 2009:
"In the summer of 2001 I discovered that our nuclear research and consultancy group in Petten had secretly initiated the building of their own reprocessing plant, because the highly enriched uranium remnants from the Mo99 production could not be sent to Dounray anymore. Issues of environmental impact and the non-proliferation treaty were waved aside by referring to the medical applications. I could block this development in time, but only after seeking the support from ECN's Supervisory Board.
On a winter night in December 2001 there was a power failure in North Holland, where Petten is located. The nuclear reactor is a research reactor, not a power reactor; it needs electricity to operate, for instance to pump cooling water. The reactor has a back-up cooling system to prevent meltdown of the core in case of a power failure. But this evening the back-up cooling system failed to come into action and the operators did not know what to do. There is an extra safety system by convection cooling for which the operators had to open a valve, but the control room was dark. When they reached for a torch that should have been there, it had been taken away by a colleague to work under his car. Trying their luck the operators put the valve of the convection cooling in what they thought was the 'open' position. But then the lights came back on and the operators discovered they had actually closed the back-up convection cooling system. Had the power failure lasted longer it would have meant meltdown and a major disaster. When I learned about this some months later - they thought they could keep it secret - I did not think I could take responsibility any longer and I resigned from the ECN."
In het storingsoverzicht van de Kernfysisiche Dienst over 2001 staat het aldus beschreven:
Datum: 16 november 2001, INES-niveau 1 Tijdens twee netspanningsonderbrekingen in de externe NUON elektriciteitsvoeding heeft de omschakeling naar de noodstroomcentrale van ECN niet plaats gevonden. De onderbreking van de netspanning was het gevolg van problemen in het 150kV verdeelnet. De automatische inschakeling van de noodstroominstallatie heeft niet gefunctioneerd t.g.v. een opgetreden storing in de besturing- en signaleringspanning. Deze hulpspanning (110V=) wordt geleverd , vanuit de algemene voorzieningenkast (AV) via een gelijkrichter, met batterij back-up. Bij totale netuitval op het gehele complex, valt ook de spanning op deze AV-verdeling weg, en dient de batterij de 110V= te waarborgen. Deze accu heeft gefaald, met gevolg dat geen van de drie noodstroomaggregaten in werking komen. De reactor van de HFR is volgens ontwerp automatisch is afgeschakeld n.a.v. de netspanningsonderbreking en is overgegaan naar noodvoeding vanuit de Noodvoeding installatie en de Voorziening Zonder Onderbreking waarmee o.a. de elektrische nakoelpomp gedurende een half uur kon functioneren. Tevens was dieselnoodkoelpomp volledig beschikbaar. Na circa 4 minuten keert de hoogspanning terug en binnen 10 minuten is de reactor weer opgestart. Er is geen sprake geweest van een onveilige situatie. De storing is door KFD ingedeeld op niveau INES 1 op grond van het opstarten van de reactor in afwijking van de voorwaarden voor de beschikbaarheid van de ECN noodstroominstallatie in de Technische Specificaties. Kennelijke onduidelijkheden in deze Technische Specificaties ten aanzien van deze voorwaarden zijn verbeterd. De besturing- en signaleringspanning is redundant uitgevoerd, en de accu is vernieuwd.
In de voortgangsrapportage aan de Vaste Commissie VROM betreffende de verbetering van de veiligheidscultuur rond Hoge Flux Reactor (HFR) te Petten (VI/KFD/020716.477 28-06-02) is aangegeven dat een herziening van de vergunning, de Veiligheidstechnische Specificaties en het storingsmeldsysteem noodzakelijk zijn. De storingsmeldingscriteria voor de HFR zijn begin 2002 aangescherpt. Een optimalisatie en harmonisatie met de meldcriteria voor NRG en ECN is onderdeel van het 10 jaarlijkse evaluatie project bij HFR.
Verdere reacties
Kranten hebben toentertijd niet over het ongeluk geschreven en ook in Kamervragen is het niet genoemd (die wel degelijk specifiek over storingen gingen en het weigeren van noodkoelpompen, maar ook over het geheimhouden van storingen). Zie o.a. de vragen van Poppe (SP) van (weliswaar 2 november 2001), beantwoord door minister Pronk (VROM) op 3 januari 2002.