In de inmiddels al weer een tijdje lopende procedure over de tarieven van kernafvalbeheerder COVRA heeft Laka de Raad van State nu gevraagd COVRA's langlopende kernafvalcontracten te vernietigen wegens strijd met Europese staatssteunregels. Volgens Laka verleent COVRA als staatsbedrijf oneigenlijke staatssteun door alle risico's die met het opslaan van kernafval samenhangen voor haar eigen rekening te nemen. Dit is in strijd met het uitgangspunt 'de vervuiler betaalt'. Wanneer de Raad van State Laka (opnieuw) gelijkt geeft, belandt bij COVRA opgeslagen kernafval, met alle daar bijbehorende financiële risico's, weer op het bordje van kernafvalproducenten, waaronder dus kerncentrale-exploitant EPZ en Urenco Almelo. Zij zullen dan met de COVRA hun kernafval-contract opnieuw moeten uitonderhandelen en wel zodanig dat het staatssteun-verbod dan niet wordt overtreden.
In 2018 heeft COVRA een kostenschatting gemaakt over hoeveel de ontwikkeling en aanleg van een ondergrondse eindberging in klei in het jaar 2130 zou kosten: €2,05 miljard - gecorrigeerd voor inflatie nu €2,31 miljard.
Heel bijzonder dus dat de COVRA, sinds 2020, in een toelichting op de tarieven, meldt dat de geschatte kosten voor eindberging 700 miljoen meer zijn: €3 miljard,
De Nederlandse staat gaat in rapportages aan de Europese Commissie en het IAEA nog gewoon uit van COVRA's schatting uit 2018: €2,300,000,000 (price level 2023, source: COVRA 2023 annual report).
De Zeeuwse kernafvalbeheerder COVRA heeft langlopende kernafvalcontracten met onder andere kerncentrale Borssele en Uraniumverrijker Urenco. In deze contracten is vastgelegd dat de COVRA kernafval in eigendom overneemt, zonder daarbij een onzekerheidsmarge in rekening te brengen. Toezichthouder ANVS had in 2018 geconcludeerd dat deze constructie in strijd is met de wet omdat de uiteindelijk ondergrondse eindberging van kernafval pas in het jaar 2130 is gepland. Door zonder risicopremie of onzekerheidsmarge het kernafval over te nemen, werden producenten van kernafval onrechtmatig beschermd tegen eventuele risico's op kostenstijgingen.
In de woorden van de ANVS:
4. Een deel van de leveranciers heeft geen mogelijkheid om langlopende tarieven af te sluiten en om te onderhandelen over voorwaarden. Deze werkwijze heeft een discriminerend karakter.
Hierop vroeg Laka in 2020 de ANVS handhavend op te treden. Na een aantal weigeringen, stelde de Raad van State in maart Laka alsnog in het gelijk. Daarna heeft de ANVS afgelopen voorjaar opnieuw de COVRA geïnspecteerd, en geconcludeerd dat de contracten nu tóch gewoon in orde zijn. Raar natuurlijk als je bedenkt dat er contracten zijn die voor 2018 zijn afgesloten, waarop de ANVS in 2018 een overtreding constateerde, en die in 2024 nog steeds niet zijn uitgelopen.
Om duidelijkheid te creëren heeft Laka daarom nu de Raad van State gevraagd om van haar bevoegdheid gebruik te maken om in Brussel na te vragen of COVRA's contracten voor finale kwijting zonder risico opslag op grond van het verbod op staatssteun wel zijn toegestaan. En zo niet, om deze contracten op grond van haar bevoegdheid te vernietigen. Dit ondervangt meteen een dilemma waarmee de ANVS zat, uit het recente inspectierapport:
Wanneer de Raad van State de contracten, conform het verzoek van Laka, vernietigt, worden ze geacht nooit te hebben bestaan. Dan kan de COVRA alsnog een tarief mét een risico-opslag, staatssteun-proof, in rekening brengen.
Het kan nog wel even duren voordat de Raad van State aan de verzoeken van Laka toekomt. De vorige keer duurde het haast drie jaar voordat de Raad van State uitspraak deed.
Vind u ook dat producenten van kernafval de kosten voor hun kernafval zelf moeten dragen?
Steun Laka dan met een periodieke gift!