Afgelopen vrijdag, 21 januari, is bij het opstarten in het koelsysteem van de hoge flux reactor een ‘technisch mankement’ aangetroffen. Naar aanleiding daarvan is het opstarten van de reactor afgebroken. Exploitant NRG heeft geen idee wanneer de reactor nu weer in bedrijf kan worden genomen en moet eerst de oorzaak achterhalen. De HFR is ondertussen 62 jaar oud en dat is te merken. In de afgelopen jaren is er voor ruim 80 miljoen geïnvesteerd om de reactor tot 2025 in bedrijf te houden. Omdat de inbedrijfname van Pallas, if ever, niet vóór 2028 verwacht kan worden – en de twee reactoren 2 jaar naast elkaar in bedrijf moeten zijn – lijkt er opnieuw flink geïnvesteerd te moeten worden in de stokoude reactor. En soms houdt het gewoon op.

Bijna 20 jaar geleden, in februari 2003, kwam het rapport 'Medische isotopen en de Hoge Flux reactor in Petten' uit van een werkgroep bestaande uit verschillende ministeries (VWS, VROM, EZ), de Inspectie Gezondheidszorg en de Vereniging Nucleaire Geneeskunde. Het rapport beschreef de problemen van de productie van medische isotopen door het frequent stilliggen van de HFR en adviseerde om een nieuwe onderzoeksreactor te bouwen. Die reactor zou gebouwd moeten worden in het Noord-Hollandse Petten en zou over 10 jaar (dus in 2013) in bedrijf moeten komen, want de "restlevensduur" van de HFR was in 2002 berekend op 12 jaar.

In 2014 werd – na een jarenlange periode met heel veel technische problemen – door het ministerie van EZ € 80 miljoen ter beschikking gesteld voor het opknappen van de HFR zodat die nog 10 jaar – tot 2025 – in bedrijf zou kunnen blijven. In januari 2019 meldde de NOS dat NRG de mogelijkheid onderzoekt om de uit 1961 stammende Hoge Flux Reactor nog weer 10 jaar langer in bedrijf te houden: omdat Pallas steeds verder vertraagd is, is ondertussen ook 2025 niet meer haalbaar.

De HFR moet kostte wat het koste in bedrijf blijven tot de Pallas klaar is – en feitelijk nog twee jaar ná de start van Pallas – maar Pallas is steeds verder vertraagd en de komst van de nieuwe reactor hangt sowieso aan een zijden draadje: in dit kwartaal moet het nieuwe kabinet beslissen of er heel veel geld in de bouw van de reactor geïnvesteerd moet worden. Als daar toe besloten worden komt daar nog een flinke investering bij voor het opkalefateren van de HFR. Ook dat zal door het Rijk betaald moeten worden, minimaal met een lening waarvan het maar zeer de vraag is of dat ooit terug betaald zal worden.

Het is zeker niet de eerste keer dat er een ‘mankement’ is aan het koelsysteem, het is een steeds terugkerend probleem. Jarenlang lekte het koelsysteem waardoor in grote delen van het terrein en zelfs daar buiten, grondwater met het radioactieve tritium verontreinigd was. Maar hoelang blijft de oude reactor op te kalefateren. Soms houdt het gewoon op. Hoelang houdt bijvoorbeeld het reactorvat het nog? Het eerste (of eigenlijk het tweede) moest in 1983 - na ruim 20 jaar - al vervangen worden.

De ANVS heeft ondertussen de melding ook op de website gezet, maar onder 2021. Slordig.