Lighthouse, de technologie om medische isotopen goedkoper en milieuvriendelijker dan met een kernreactor te produceren, wordt financieel gesteund door de Belgische overheid. De onder de vleugels van ASML in Eindhoven ontwikkelde technologie werd in 2016 nog tot Nederlands Nationaal Icoon uitgeroepen door het Ministerie van Economische Zaken. Ondanks toezeggingen, kwam er echter vanuit EZ, behalve dus een beeldje, géén financiële steun. Terwijl EZ wel €40 miljoen leent aan concurrent Pallas, een in het Nood-Hollandse Petten nieuwe te bouwen kernreactor. Omdat Lighthouse Pallas ook vanuit België zal beconcurreren op de internationale isotopen-markt, is de businesscase hiermee niet rooskleuriger geworden, en slaat EZ een modderfiguur met 'haar' nationale icoon.
Het Financieel Dagblad heeft vanmorgen de primeur over de steun van de Belgische overheid aan het Lighthouse. Het door ASML ontwikkelde Lighthouse was eind vorig jaar al een samenwerking aan gegaan met de Belgische IRE, begin september heeft de Belgische overheid besloten tot financiële steun voor verdere realisering en vandaag bevestigen IRE en ASML de samenwerking.
Lighthouse werd in oktober 2016 gekozen tot Nationaal Icoon door het ministerie van Economische Zaken. Maar daarna bleef het stil tot in april dit jaar de nieuwe minister van EZK, Wiebes, meedeelde dat het kabinet Lighthouse ook financieel wilde ondersteunen. Een toezegging die tot onrust leidde bij onder meer de provincie Noord-Holland die de realisering van Pallas –en daarmee hun investering van 40 miljoen- onzekerder zag worden. Niet de Nederlandse overheid maar België investeert nu in deze innovatieve technologie die de belangrijkste medische isotoop (tc-99) –waar de business case van Pallas op is gebaseerd- goedkoper en veel milieuvriendelijker produceert. En dat ook nog eens eerder zal doen dan de geplande Pallasreactor.
Nederland kan natuurlijk blijven gokken op Pallas – en zal daar nu misschien ook eerder toe geneigd zijn –als een soort troostprijs om niet helemaal uitgerangeerd te worden als producent. Bij de afweging in 2020 over Pallas zou geredeneerd kunnen worden dat Lighthouse ‘een internationale ontwikkeling is waar we geen invloed op hebben’. Maar dat zou een dure vergissing zijn. Het maakt namelijk helemaal niets uit of medische isotopen in België of Nederland geproduceerd worden. En voor private financiers is het risico om in Pallas te investeren beslist niet kleiner geworden: integendeel. Door de financiële steun voor verdere ontwikkeling is de realisering van Lighthouse alleen maar dichterbij gekomen. En de business case van Lighthouse was sowieso al beter dan die van Pallas. Dat blijkt onder andere uit de -in opdracht van Economische Zaken- door Strategy& uitgevoerde Pallas/Lighthouse Review. Ook was er nog een duidelijke conclusie: Pallas en Lighthouse zijn elkaars concurrenten, en vullen elkaar niet aan.
Overigens, en dat wordt vaak over het hoofd gezien, is Lighthouse echt niet het enige alternatief voor productie van medische isotopen met reactoren. Zelfs het bepaald pro-nucleaire IAEA constateerde vorig jaar al dat “several Member States” bezig zijn met de ontwikkeling en verwachtte dat “cyclotron produced 99mTc will be used in clinical applications within the next few years”. In Canada kunnen ziekenhuizen ook al gewoon Tc-99 bestellen dat met een versneller is geproduceerd.