24 Januari 1997
Het einde van de HTR ?
Op 16 januari j.l. werd bij de verrijkingsfabriek
van Urenco in Almelo een symposium gehouden over de Hoge Temperatuur Reactor,
ook wel de tennisballenreactor genoemd. Volgens de uitnodiging zouden deze
dag de resultaten gepresenteerd worden van een haalbaarheidsstudie naar
het Incogen ontwerp. In de Kerninfo's van juli en november 1996 werd al
aandacht besteed aan dit model, betudeerd door een consortium van ECN,
KEMA, Stork Nucon, de TU Delft en het éénmansbedrijf Romawa.
Van een presentatie van onderzoeksresultaten was geen sprake; het was eerder
een dag vol tegenstellingen en warrige presentaties, die het geloof in
de haalbaarheid van de HTR niet echt versterkte.
Aan het begin van de dag hield de
Groenlinks jongerenorganisatie DWARS een ludieke aktie. De deelnemers aan
het symposium kregen een tennisbal uitgereikt voorzien van een kaartje
met de tekst: "DWARS biedt u aan: echt veilig, goedkoop en schoon speelgoed."
In eerste instantie leek de interresse groot; zo'n 100, voornamelijk mannelijke,
deelnemers werden geteld. Al snel bleek op die dag tevens de jaarvergadering
van het Koninklijk Instituut Voor Ingenieurs (KIVI) gepland te zijn. Het
ligt voor de hand te denken dat dit een slimme zet van het consortium was
om de zaal te vullen en de interresse groter te doen lijken dan die werkelijk
was. Het project verkeert immers in financiële problemen nu het zogenaamde
PINK-onderzoeksprogramma is stopgezet.
De presentaties leverden weinig nieuws
op vergeleken bij een eerdere bijeenkomst bij de TU Delft. Aan het Incogen
model waren slechts kleine veranderingen aangebracht, zoals het kantelen
van de gasturbine in een KEMA studie.
De meest heldere presentatie werd gegeven
door prof. dr. C.D. Andriesse, die als projectleider van een eerder HTR
ontwerp afgelopen zomer een studie afronde. Andriesse is binnen de kernenergie
wereld een omstreden wetenschapper. In 1993 werd hij als onderzoeker van
de KEMA ontslagen en verloor zijn hoogleraarschap aan de universiteit van
Utrecht. Hij had de moed met kritiek te komen op de veiligheid van kerncentrales
zoals Borssele. Dit werd hem niet in dank afgenomen. Na zijn ontslag werd
hij bij het ECN aangenomen op de afdeling Beleidsstudies, waar hij een
onderzoek leidde naar de HTR. De rapporten die hij schreef leidde binnen
het ECN tot diskussies, omdat hij niet een wetenschappelijk taalgebruik
hanteerde. Andriesse vond de materie rond de HTR zo ingewikkeld dat hij
koos voor een verhalende stijl in zijn rapport. Bij zijn presentatie in
Almelo zette hij zijn conclusies weer op een rij en liet weinig heel van
de HTR.
-De reactor heeft geen kans toepassing
te vinden in de chemische industrie;
-de HTR kan niet concurreren met gasgestookte
warmtekrachtinstallaties, ook niet als de gasprijs verdubbelt;
-de risico's van de splijtstofcyclus
blijven onveranderd;
-een maatschappelijke acceptatie mag
niet worden verwacht en
-de HTR technologie is niet duurzaam.
Dat Andriesse op deze dag als spreker
aanwezig was kwam niet voort uit een wens van het consortium. Uit een gesprek
met een ambtenaar van Economische Zaken bleek het de wens te zijn van dat
ministerie om te voorkomen dat er anders twee studiedagen moesten worden
georganiseerd over Andriesse's studie en het Incogen ontwerp.
Aan het eind van de dag hield Incogen-projectleidster
van Heek van het ECN een pleidooi richting Economische Zaken om vooral
het Incogen onderzoek te blijven financieren. In een antwoord daarop bleef
de ambtenaar van EZ op zijn standpunt dat het onderzoek gefinancierd kan
worden uit de algemene middelen die het ECN tot haar beschikking heeft.
Andere mogelijkheden zouden liggen in het bedrijfsleven of bij buitenlandse
partners.
Of daar werkelijk mogelijkheden liggen
valt te betwijfelen. Tot nu toe is slechts een minimale samenwerking aangegaan
met Zuid-Afrika, waar het project inmiddels ook lijkt te eindigen. En of
het bedrijfsleven na deze dag nog zal bijspringen valt sterk te betwijfelen.
Hoeveel prioritiet het ECN zelf geeft aan de Incogen is nog onduidelijk.
Feit is wel dat de nieuwe direkteur, prof. Saris, een andere koers wil
varen (zie korte berichten). Binnenkort wordt meer duidelijkheid verwacht
als de onderzoeksresultaten op papier staan.
stichting Laka
Bronnen: symposium bij Urenco, 16
januari 1997; C.D. Andriesse, HTR Technology Assessment, Het duurzame van
de HTR, juni 1996.
Gepubliceerd in: Ravage
227, 24 januari 1997